Bệnh APV sưng phù đầu gà và quy trình xử lý bệnh hiệu quả
Bệnh APV là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tính gây tổn thương trên đường hô hấp và gây rối loạn sinh sản. Triệu chứng đặc trưng của bệnh là sưng phù đầu và giảm sản xuất trứng đáng kể. APV được phát hiện từ năm 1970 tại Nam Phi và hiện đã lan rộng ra khắp thế giới, ngoại trừ Úc. Bệnh gây ra tổn thất nghiêm trọng đối với người chăn nuôi với tỷ lệ nhiễm bệnh lên đến 100%.
Nguyên nhân nào gây ra tình trạng bệnh APV trên gà?
Bệnh do Avian Metapneumovirus (APV) gây ra, là một thành viên của họ Paramyxoviridae, chi Metapneumovirus, bao gồm loài AMPV và HMPV.
APV không chỉ xuất hiện ở gà và gà tây mà còn ở các giống gà lôi, vịt Muscovy và gà sao. Ngỗng, hầu hết các loài vịt khác và chim bồ câu có thể chống lại bệnh này. Ở tự nhiên, các loài chim hoang dã, đặc biệt là các loài chim di cư, được xem là các vật chứa.
Bệnh APV có tỷ lệ lây lan cao lên đến 100%. Bệnh lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp qua đường hô hấp hoặc khí dung giữa các con vật bệnh và con vật khỏe mạnh, hoặc do con vật tiếp xúc với con người, các thiết bị chăn nuôi có chứa vi khuẩn gây bệnh.
Bệnh ảnh hưởng đến tất cả lứa tuổi trên gà, đặc biệt là gà con dễ mắc hơn. Ở gà tây, bệnh ảnh hưởng chủ yếu đến đường hô hấp, trong khi ở gà đẻ trứng, bệnh ảnh hưởng đến cả hệ thống hô hấp và sinh sản.
>> Xem thêm: Cách chăm sóc gà chọi tơ nhất định sư kê phải biết
Dấu hiệu của bệnh APV trên gà
Bệnh APV có thời gian ủ bệnh từ 3-7 ngày, tỷ lệ tử vong phụ thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe của đàn gà. Tỷ lệ này có thể biến động từ 1% đến 50%. Gà có khả năng hồi phục sau bệnh trong khoảng 7-10 ngày nếu không có biến chứng nhiễm trùng thứ phát. Tuy nhiên, nếu xảy ra nhiễm trùng thứ phát, bệnh có thể gây ra các biến chứng như viêm túi khí, viêm màng ngoài tim và viêm gan xung quanh.
Giai đoạn đầu:
Gà thường thể hiện những triệu chứng như chảy nước mắt-mũi, mắt có bọt khí và viêm kết mạc.
Giai đoạn sau:
Triệu chứng bao gồm chảy nước mắt mũi đục và nhầy. Nước mũi có thể làm tắc nghẽn đường hô hấp, gây khó thở. Có thể xuất hiện sưng dưới mắt. Bệnh nhân có thể hoặc hắt hơi, và có thể có âm rale trong khí quản.
Hơn nữa, bệnh APV cũng có thể gây ra hội chứng sưng đầu ở gà, biểu hiện qua việc các xoang quanh và dưới ổ mắt sưng to, mắt có bọt khí, chảy nước mũi, nhiễm trùng tai và vẹo cổ.
Bệnh cũng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của gà, gây giảm sản lượng trứng (từ 5-30%) và làm giảm chất lượng vỏ trứng. Tỷ lệ nở và sức khỏe của gà con cũng giảm đi.
Chẩn đoán
Chẩn đoán dựa trên các dấu hiệu lâm sàng đặc trưng của bệnh. Ngoài ra, các phương pháp chẩn đoán trong phòng thí nghiệm như nuôi cấy, phân lập virus, RT-PCR, ELISA,… cũng được sử dụng với độ chính xác cao.
Chẩn đoán cần phải phân biệt với các bệnh khác gây rối loạn trên đường hô hấp và sinh sản có triệu chứng gần giống như APV, bao gồm Newcastle, IB, cúm gà, AVV-1, AVV-3. Việc phân biệt này là cần thiết để chọn phương pháp điều trị hiệu quả.
Bệnh tích của bệnh APV trên gà
Đại thể
Các cơ quan bị viêm bao gồm viêm mũi, viêm khí quản, viêm xoang và viêm túi khí.
Chất nhầy xuất hiện trong các xoang mũi, cuốn mũi, khí quản và các xoang dưới ổ mắt. Chất nhầy thường chuyển từ màu trong sang đục và có mủ.
Các dấu hiệu không đặc hiệu bao gồm viêm phổi, viêm màng ngoài tim, viêm quanh gan, lách to và gan to.
>> Xem thêm: Cách úm gà con mới nở hiệu quả đúng kỹ thuật
Vi thể
Trên đường hô hấp trên: lông mao mất đi, các tuyến tiết hoạt động tăng cường, sự xung huyết và thâm nhiễm đơn nhân nhẹ. Tổn thương tế bào trên niêm mạc và cuốn mũi. Tuyến lệ có tất cả bao nhiều tế bào lympho và hình thành các cấu trúc như nang bạch huyết.
Phòng bệnh APV trên gà hiệu quả
Phòng bệnh bằng vệ sinh, thú y:
Thực hiện quản lý hiệu quả có thể giảm đáng kể nguy cơ nhiễm Avian pneumovirus ở gia cầm. Các biện pháp như tối ưu hóa thông gió, quản lý mật độ thả giống, kiểm soát nhiệt độ, đảm bảo chất lượng chất đệm chuồng và tuân thủ an toàn sinh học đều có ảnh hưởng tích cực đối với kết quả của bệnh.
Phòng bệnh bằng cách vệ sinh, sát trùng định kỳ. Avian pneumovirus nhạy cảm với các dung môi lipid, ổn định trong khoảng pH 3–9 và cũng rất dễ dàng bị inaktiv hóa ở nhiệt độ trên 50°C. Các chất khử trùng như amoniac bậc bốn, ethanol, iodophors và dẫn xuất phenol, cũng như các thuốc tẩy, có thể được sử dụng để giảm nguy cơ lây lan của virus và ảnh hưởng đến khả năng sống của APV.
Chăm sóc đàn gà khỏe mạnh bằng cách cung cấp khẩu phần ăn đầy đủ và cân đối về dinh dưỡng, đồng thời tạo môi trường sống lành mạnh để giảm thiểu các nguy cơ gây căng thẳng. Đồng thời, cần phòng và điều trị các bệnh ký sinh và kiểm soát các loài vật trung gian lây truyền bệnh.
Phòng bệnh bằng vaccine
Hiện nay, đã có cả vaccine bất hoạt và vaccine sống nhược độc, với nhiều cách cung cấp khác nhau, mang lại sự thuận tiện cho bà con muốn phòng tránh loại bệnh này. Phòng bệnh được coi là một phương pháp quan trọng và hiệu quả đối với sức khỏe của đàn vật nuôi.
Kinh nghiệm điều trị bệnh APV trên gà
Vì bệnh APV trên gà là do virus gây ra, cho nên vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, để giảm tình trạng bệnh diễn tiến xấu đi, chúng ta có thể can thiệp bằng cách sử dụng các loại thuốc giúp điều trị các triệu chứng.
Các bước tiến hành bao gồm việc cách ly toàn bộ đàn gà bị bệnh và đặt chúng ở một nơi riêng biệt để theo dõi. Vệ sinh toàn bộ trang thiết bị và khu vực nuôi gà, bao gồm cả vùng xung quanh chuồng. Điều trị các triệu chứng bệnh bằng các biện pháp phù hợp.
Có thể sử dụng thuốc kháng sinh để phòng và điều trị các bệnh kế phát khi gà mắc bệnh bằng các phương pháp như tiêm, trộn vào thức ăn, hoặc pha vào nước uống,…
Ngoài ra, bà con cũng nên cung cấp thêm các sản phẩm dinh dưỡng, vitamin, và khoáng chất để bù nước và điện giải cho gia cầm, từ đó giúp chúng phục hồi nhanh chóng hơn.
